CHIẾC LÁ CUỐI MÙA
ngày 23.08.25
“Chiếc lá úa trên cành – đã gắng gượng qua bao mùa mưa nắng”
Thu năm ấy về nhẹ nhàng như một tiếng thở dài. Thở dài để xả bớt những lo lắng trong lòng. Mẹ tôi lúc ấy đã bước vào tuổi hơn trăm. Căn nhà nhỏ nơi vùng South Beltway 8 vẫn đều đặn vang lên tiếng kinh Phật mỗi chiều, mỗi sớm và tiếng cười đùa của lũ cháu con trong những dịp giỗ chạp và mỗi cuối tuần.
Mẹ vẫn khỏe. Mẹ vẫn minh mẫn. Vẫn uống trà, tập thể dục, chép kinh, chép thơ và thậm chí còn rất hăng hái đánh bài cùng lũ con cháu. Mà lạ, mỗi khi đánh bài thì Mẹ khoẻ hẳn ra – làm như những lá bài là liều thuốc khoẻ không bằng. Vẫn “giương, thủ” rất “bài bản” trong khâu “xập xám”, vẫn có những con tẩy làm chúng tôi bật ngửa trong “xì-lát”. Khi Mẹ đánh bài thì y như một người ở tuổi 60-70; như thể vết thời gian chưa từng hằn lên con người Mẹ.
Tháng Tám 2023, đại gia đình tổ chức sinh nhật thứ 102 cho Mẹ. Dẫu trong lòng ai cũng lo sợ nhưng chẳng ai dám nói ra. Không biết lần sinh nhật nào sẽ là lần cuối. Anh em bảo nhau luôn phải chuẩn bị tinh thần. Nhưng đâu ai có thể biết được, đây là lần sinh nhật cuối cùng của Mẹ.
Vâng, đó là sinh nhật cuối cùng mà không ai nghĩ tới. Mẹ mặc chiếc áo dài màu tím – màu ưa thích của Mẹ – móm mém cười trong khi chúng tôi thắp nến trên chiếc bánh kem. Mọi người hát chúc mừng sinh nhật. Mấy người lớn chụp hình đủ kiểu. Mẹ thổi phù một cái tất cả đèn tiêu biểu đều vụt tắt. Mẹ nói Mẹ rất vui, Mẹ cảm ơn đàn con lũ cháu.
Chiếc lá úa trên cành
Đã gắng gượng qua bao mùa mưa nắng
Lá thở phào khi gió mùa đi vắng
Hoà nhịp ca cùng tàn lá chung quanh
Cười với lá xanh
Vui với những búp mầm tươi thắm
Mẹ đã từng chống chọi vất vả với bệnh suyễn bao năm qua. Những lần nhập viện, Mẹ vẫn nhẹ nhàng bảo, “Cứ để Mẹ nằm đây vài hôm rồi về.” Mỗi lần xuất viện là mỗi lần Mẹ như chiếc lá vàng khẽ rơi, rồi lại bám cành, lại vươn lên trong gió. Nhưng những mệt ngợp kéo dài, hơi thở đứt quãng dần, dù đã dùng máy trợ thở hàng đêm. Thấy Mẹ yếu đi mau quá khiến lòng tôi chùng xuống vì lo sợ. Dù vậy, trước mặt lũ em, nhất là mọi người trong đại gia đình, tôi vẫn tỏ ra mạnh mẽ, lạc quan để làm chỗ dựa tình thần cho họ. Mẹ biết chúng tôi lo nên thường trấn an:
…Lá mỉm cười với ngôn ngữ từ bi:
“Dẫu có xôn xao ngẫm có ích gì
Lẽ sinh diệt vẫn thường tình của tạo hoá
Sinh vật, con người, cỏ cây, hoa lá
Đến rồi đi đều tuỳ thuộc trần duyên”
Nhưng mùa thu ấy, lá đã vàng đậm, lốm đốm những vết khô. Cuối tháng Mười, Mẹ nhập viện ICU. Bệnh tình trở nặng, không đủ dưỡng khí trong máu khiến Mẹ ngợp thở. Tôi cùng các em thay phiên túc trực bên giường bệnh, cầu mong phép mầu như những lần nhập viện trước.
Thế nhưng, đầu tháng Mười Một, thời tiết đổi lạnh. Trời lạnh bao giờ cũng là nỗi lo cho người bệnh suyễn. Tình trạng sức khoẻ của Mẹ vẫn không sáng sủa chút nào. Rồi họ đưa Mẹ ra khỏi khu ICU nhưng vẫn nằm trong khu cần được chăm sóc đặc biệt. Họ đã thảo luận với chúng tôi việc đưa Mẹ qua hospice nhưng lũ chúng tôi không ai nỡ lòng, đành cố nài nỉ để họ cho Mẹ được theo dõi ở nơi này thêm một thời gian nữa.
Mẹ vẫn kiên trì, lúc tỉnh lúc mê. Lúc tỉnh thì Mẹ lâm râm đọc kinh Phật, dặn con cháu vài điều cần thiết; lúc mê thì nói một vài điều nghe rất xa lạ. Tôi biết thời gian của Mẹ chỉ tính bằng giờ, bằng phút. Bỗng dưng tôi nhớ một đoạn lời ca tôi viết trong nhạc phẩm “Hành Trình Của Mẹ”. Nước mắt bỗng rưng rưng, lẩm nhẩm hát:
…Nhìn Mẹ yêu,
khuya sớm cầu kinh,
móm mém nụ cười,
tóc trắng bạc đầu
Lòng con… thương quá Mẹ ơi,
nhắm mắt nguyện cầu
mong Mẹ sống đời,
vui vẻ nói cười
cùng đàn con.
Mẹ của con!
Vài hôm trước, sau khi đọc xong một thời kinh, Mẹ nói với tôi, “Chắc lần nầy khó về quá hả con.” Tôi nhẹ nhàng nói với Mẹ, “Mẹ đừng lo, chắc Mẹ sẽ vượt qua như đã từng vượt qua bao nhiêu lần rồi!”
Mùa thu trước màu lá vàng trở đậm
Lốm đốm đầy những vết khô
Lá thì thầm lời kinh kệ “nam mô”
Nằm im tiếng nghe thanh âm của gió
Có đôi lúc lá nhìn nghiêng sân cỏ
Như thăm dò một chỗ để rụng rơi
Chiều ngày 8/11/2023, tôi vào với Mẹ thay cho các em. Mẹ đã không ăn uống gì được mấy ngày rồi. Khoảng 7g30 tối Mẹ bỗng nhiên cựa quậy rất mạnh, cố tình kéo phăng ống dưỡng khí; tôi gọi để y tá giúp đặt lại cho đúng và tôi ngồi bên giường giữ hai tay Mẹ. Mẹ cố vùng vẫy nhưng tôi lại cố giữ chặt trong khi nhờ y tá trực xem giúp, điều chỉnh độ dưỡng khi thêm. Y tá vẫn ra vô thường xuyên để theo dõi. Khoảng gần 8g tối thì thấy Mẹ nằm im, nhìn lên monitor thấy những dãy số đã giảm xuống những con số đã thấy mấy hôm nay, tôi yên tâm buông tay ra ngồi một bên canh chừng.
Lại từng cơn gió chướng liên miên
Lá run rẩy, lá mệt nhoài… thương quá
Đến rồi đi – điều hiển nhiên của tạo hoá
Nhưng trước sinh ly tử biệt… ai đành
Thế nhưng, đến 8g 08 thì mọi con số trên máy bỗng rơi tuột xuống số 0, chỉ còn đồ hình tim rất thưa thớt, cạn dần. Tôi hoảng hốt gọi y tá, bác sĩ tới khẩn cấp. Vài y tá chạy vào ngó qua vào rồi cấp tốc gọi cho bác sĩ trực. Vài bác sĩ chuyên môn tới nói chuyện với nhau… Cuối cùng đến 8g30 họ xác nhận Mẹ đã ra đi khi đồ hình nhịp tim hoàn toàn thẳng một hàng! Không lời trăng trối. Mẹ ra đi… nhẹ nhàng như thế. Nhẹ nhàng đến nỗi tôi không bật khóc như đáng lẽ. Tôi lẩm nhẩm đọc lời kinh Mẹ thường đọc. Không có nước mắt và trong thâm tâm như hoàn toàn chấp nhận số mệnh. Tôi chạnh lòng nghĩ, Mẹ cũng đã sống một cuộc đời đầy đủ, đã hơn một trăm năm can trường chiến đấu với cuộc sống nhọc nhằn. Chỉ là một chiếc lá cuối cùng rụng xuống trong lặng lẽ, bình an.
Tôi cố giữ bình tĩnh. Trong cái khoảnh khắc nặng nề ấy, tôi lấy điện thoại, gửi tin nhắn cho các em – cả những người còn ở Việt Nam – chỉ nói vỏn vẹn, “Mẹ sợ không qua nổi hôm nay!” Tôi không dám nói thật, chỉ vì sợ các em không đủ vững để lái xe đến bệnh viện an toàn. Không muốn cô em còn lại bên nhà hoàn toàn tuyệt vọng.
Cô Út là người đầu tiên đến, vì nhà gần. Tôi đã lường trước được phản ứng của em, nhưng vẫn không đủ chuẩn bị cho cái thực tại xé lòng khi thấy Út òa lên trong tiếng gào đứt quãng, lao vào phòng bệnh rồi ngã quỵ cạnh giường. Em ôm lấy Mẹ mà khóc nấc như một đứa trẻ bị lấy đi hơi ấm cuối cùng.
Út là người gần gũi Mẹ nhất. Bao nhiêu năm nay, một tay chăm Mẹ từng muỗng cơm, từng viên thuốc, từng thức trắng bao đêm để canh đồng hồ, giúp Mẹ sử dụng máy trợ thở, đưa Mẹ ra vô nhà vệ sinh… Hơn nửa năm qua, Mẹ đã dọn hẳn sang ở nhà để Út tiện việc chăm sóc cho Mẹ chu đáo và cũng không xao nhãng việc gia đình riêng.
Tôi ôm lấy em, nói những câu an ủi yếu ớt mà chính tôi cũng không còn tin vào. Bởi đau thương trong giờ phút ấy chẳng thể nào vơi bớt bằng lời. Mà thật lòng, tôi cũng chỉ đang cố gắng níu lấy chút bình tĩnh mỏng manh còn sót lại trong tôi.
Chưa đầy một tiếng sau, tất cả các anh chị em đều có mặt, kể cả nhà tôi xuống từ Kingwood. Chúng tôi – những đứa con – đứng lặng bên nhau như ngày xưa từng đứng bên Mẹ trong những lúc vui buồn – lặng lẽ nhìn thân xác Mẹ đang nằm bất động, lặng lẽ nhìn nhau.
Chúng tôi gạt nước mắt, ôm lấy nhau, rồi bắt tay vào công việc hậu sự. Hoàn tất thủ tục, gọi nhà quàn, theo xe đưa xác Mẹ về nơi tổ chức tang lễ. Trên đường nhà tôi đưa về, tôi không chịu nổi nữa. Nước mắt dâng trào, tôi bật khóc trong xe.
Lúc ấy, tôi lại nghe vang lên đâu đó – như một hồi tưởng từ xa xăm, một thước phim chiếu chậm về cuộc đời Mẹ – lời ca tôi viết cho Mẹ nhân ngày sinh nhật thứ 100:
“Rời miền Trung, miền quê khô cằn sỏi đá
Mẹ dắt đàn con vượt ngàn đi tìm tương lai…
Mẹ cùng Cha bỏ sau lưng mình quê nghèo
Bỏ cả người thân vì lũ con mình sau này…”
Mẹ đã bắt đầu cuộc hành trình đời Mẹ bằng việc cùng cha làm một quyết định ngoài sức tưởng tượng của mọi người – bỏ lại tất cả anh em ruột thịt, bạn bè thơ ấu, bỏ lại một thời xuân xanh, sức khỏe, hy vọng riêng tư… tất cả chỉ để tìm tương lai cho bầy con dại. Từ ngôi làng khô cằn miền Trung, Mẹ cùng Cha bồng bế, dắt díu lũ “rồng rồng” đi về phương Nam.
Để rồi.
Vào miền Nam quanh năm sương nắng trầm luân
Ngày ngày qua nuôi con khôn lớn nên người
Chinh chiến tràn lan, càng lúc đau lòng Mẹ hiền
Thương nước cùng non… gạt lệ dõi bước chân con
Quê hương ơi! Mưa nắng bao mùa
Quê hương ơi! Lửa khói ngập trời
Rồi đến một ngày… Mẹ bặt tin con
Ngày tai hoạ đen tối của quê hương chụp xuống, trưa 29/4/1975, tôi vượt thoát cùng hai đứa em trai đang có mặt ở Saigon mà không có ý niệm gì cho việc rời bỏ nước cho đến vài năm sau ở Mỹ. Tôi đã không liên lạc được với gia đình cho mãi đến đầu năm 1978…
Bao năm trôi qua thương nhớ mòn hơi,
Đau xót tình thâm, nước mắt khô cạn
Khi nghe tin con lưu xứ miền xa,
Mẹ khấp khởi mừng… lặn lội tìm con
Anh em chúng tôi với bao nhiêu cố gắng mới làm đúng giấy tờ bảo lãnh cho Cha Mẹ – chỉ vì trong và sau chiến tranh, Cha Mẹ tôi và phần còn lại của gia đình đã bao lần thay đổi chỗ ở. Thế nhưng, khi gần tới ngày đi Mỹ thì Cha chúng tôi lìa trần đầu năm 1989. Lại phải tốn thêm một thời gian nữa mới điều chỉnh được giấy tờ. Cho đến tháng 8/1991 Mẹ và hai đứa em độc thân nữa mới đến Mỹ.
Giờ đây, sau những trầm luân,
Mẹ yêu vui với đàn con
nhưng sức đã mòn
Tuổi đã xế chiều.
Trọn thế kỷ rồi.
Và hôm nay, Mẹ lại rời đi. Có lẽ Mẹ đã được Cha bảo lãnh về một cảnh giới an bình hơn, nơi không có những âu lo, muộn phiền, đau khổ. Có lẽ Mẹ đã làm xong bổn phận lo cho đàn con đủ đầy có cuộc sống hôm nay!
Sau tang lễ, sau Lễ Thất Tuần, hài cốt Mẹ được mấy đứa em đưa về tận quê nhà, nơi Người đã cùng Cha đưa chúng tôi đi tìm tương lai. Ước nguyện cuối đời của Mẹ là được về nằm bên Cha, bên anh trên ngọn đồi thoai thoải ngó về rừng núi bạt ngàn của Xứ Võ Đắt – nơi khởi nghiệp phương nam.
Ngôi nhà Mẹ ở hơn ba chục năm qua giờ đã trở nên vắng lặng, cửa đóng then cài. Ngôi nhà không còn là nơi thường mỗi cuối tuần đại gia đình họp mặt ăn uống, đánh bài với Mẹ; không còn là nơi nghe tiếng nói tiếng cười của con cháu như xưa. Ngôi nhà đã trở thành nhà thờ vì không ai nỡ bán đi. Anh chị em, con cháu chỉ họp mặt trong những ngày giỗ chạp. Xong việc là phần ai về nhà nấy với đời sống riêng tư của mỗi gia đình.
Những ngày đầu đông trôi qua trong trầm mặc, tôi trở về căn nhà để thắp nhang cho Ông Bà Cha Mẹ. Căn nhà im ắng quá. Căn bếp lạnh tanh. Chiếc bàn nhỏ nơi Mẹ ngồi giờ phủ đầy ánh nắng buồn buổi sáng. Tôi ngồi lại nơi Mẹ từng ngồi, khe khẽ, nghẹn ngào hát từng đoạn nhạc tôi viết cho Mẹ:
…Bao năm trôi qua thương nhớ mòn hơi,
Đau xót tình thâm, nước mắt khô cạn
Khi nghe tin con
Lưu xứ miền xa
Mẹ khấp khởi mừng
Lặn lội tìm con…
Nước mắt tôi lại ràn rụa. Tiếng hát không thoát ra thành lời. Tiếng hát gọi về một hình bóng thân yêu. Tôi tưởng như Mẹ đang bên cạnh. Vẫn cười. Vẫn hỏi tôi ăn gì chưa. Vẫn kể chuyện ngày xưa khi còn trông tin chúng tôi từng ngày…
Tết đầu tiên vắng Mẹ. Cây mai vẫn nở đúng hạn kỳ mà lòng người thì ngổn ngang. Mâm cơm cúng giao thừa đặt trước bàn thờ. Mọi người đứng quanh, không ai nói gì. Mắt ai cũng hoe đỏ. Tôi đến bàn thờ thắp nhang. Nhìn di ảnh Mẹ mỉm cười, tôi lại nhớ bài thơ “Chiếc Lá Vàng Trước Gió”, đoạn Mẹ từng thì thầm trong bệnh viện:
“Dẫu có xôn xao ngẫm có ích gì
Lẽ sinh diệt vẫn thường tình của tạo hoá…”
Mẹ ơi! Con hiểu và con tin linh hồn Mẹ vẫn còn quanh quẩn đâu đây. Mẹ chỉ đổi hình hài. Mẹ đã thành nắng, thành gió. Mẹ là nụ mai lặng lẽ nở bên hiên. Mẹ là tiếng phong linh dìu dặt trước hiên nhà, gõ từng hồi mỗi sớm trưa chiều tối. Mẹ đã đi qua một thế kỷ với trọn vẹn yêu thương. Và bây giờ, chiếc lá cuối mùa đã rụng xuống – không phải để tan biến – mà để hoá thành đất lành cho những nụ mầm tiếp nối đời sau.
Mẹ của con!
Đến rồi đi – điều hiển nhiên của tạo hoá
Nhưng trước sinh ly tử biệt… ai đành!
Mùa Vu Lan 2025
THE LAST LEAF OF THE SEASON
“The withered leaf on the branch has endured through countless seasons of sun and rain.”
That autumn came as softly as a sigh—a sigh to release the silent burdens within. At the time, my mother was well past a hundred. In our small home off the South Beltway 8, the daily cadence of Buddhist chants still echoed each morning and evening, mingling with the laughter of children and grandchildren during weekends and family gatherings.
Mother was still strong. Still lucid. She drank tea, exercised, transcribed scriptures and poetry, and even played cards with gusto. Strangely, whenever she played cards, it was as if she came alive again as though the cards themselves were a kind of medicine. She played “xập xám” with such strategy, and her unexpected wins in “xì-lát” always caught us off guard. When she played, she seemed no older than seventy. Time, it seemed, had yet to leave its mark on her.
In August 2023, our extended family threw her 102nd birthday party. Although anxiety lingered in everyone’s heart, no one dared speak it aloud. No one knew which birthday would be the last. We told each other to stay prepared. Yet none of us expected that this would be the final one.
Yes, that was her last birthday—though none of us could imagine it then. Mother wore her favorite purple áo dài and smiled softly as we lit candles on the cake. Everyone sang. Photos were taken from every angle. She blew out all the candles in a single breath and said how happy she was, how thankful she felt for her children and grandchildren.
The withered leaf on the branch
Had weathered many seasons of wind and sun
Now breathed relief as the monsoon winds subsided
Singing along with the fallen leaves nearby
Smiling with green shoots
Rejoicing in every fresh sprout.
Mother had battled asthma for many years. Even during hospitalizations, she would say, “Let me stay here for a few days, then I’ll come home.” Each discharge felt like a golden leaf drifting down, only to cling again to the branch, rising once more in the wind. But the fatigue lingered. Her breath came in shallower bursts, despite her nightly oxygen therapy. Watching her grow weaker so quickly filled me with dread. Still, I stayed strong in front of my siblings, especially for the larger family. I was their pillar. And Mother, knowing our worry, often comforted us:
The leaf smiles with a language full of compassion:
“Why fret and stir, what will it change?
Birth and death follow the natural law.
Be it creature, person, grass, or flower—
All come and go in their destined time.”
But that autumn, the leaf had darkened to gold, mottled with brittle spots. At the end of October, Mother was admitted to the ICU. Her lungs couldn’t draw enough oxygen. My siblings and I took turns staying at her bedside, praying for a miracle like before.
But in early November, the weather turned cold, always a danger for someone with asthma. Her condition remained grave. Eventually, she was moved out of the ICU but still required intensive care. Doctors spoke to us about transitioning her to hospice, but none of us could bear it. We pleaded for more time, hoping she could remain under close watch a little longer.
Mother held on, drifting in and out of consciousness. When lucid, she recited sutras, gave us parting advice. In delirium, she muttered strange things we couldn’t understand. I knew her time was no longer measured in days, but in hours and minutes. Suddenly, I remembered a line from a song I’d written for her, Mother’s Journey. My eyes welled up, and I softly sang:
I see you, beloved Mother,
murmuring prayers at dawn and dusk,
your gentle smile,
your hair is pure white…
Dearest Mother, my heart aches.
With closed eyes, I pray
you’ll stay with us longer,
smiling still, with your children near.
My Mother.
A few days before, after finishing her chanting, she said, “This time… it may be hard to come back, my child.” I replied gently, “Don’t worry, Mother. You’ve made it through so many times. You’ll get through this too.”
Last autumn, the yellowing leaf deepened in hue
Spotted with dryness, brittle and worn.
It whispered sutras in soft tones of “Nam Mô”
Lying still, it listened to the wind.
Now and then, it tilted toward the grassy yard,
as though seeking a place to fall.
On the evening of November 8, 2023, I came to take my shift with her. She hadn’t eaten in days. Around 7:30 PM, she suddenly stirred, violently tugging at her oxygen tube. I called a nurse to help reposition it, then sat beside her, gently holding her hands. She struggled to free herself, but I held tight, asking the nurse to adjust the flow rate. Nurses came and went, monitoring her frequently. By 8:00 PM, she grew quiet. The numbers on the monitor dipped, as they had in previous days. I let go of her hands, watching over her.
Then came the restless winds, unrelenting.
The leaf trembled, exhausted… my heart broke.
To arrive, to depart—nature’s law.
Yet before the moment of parting… who can bear it?
At exactly 8:08 PM, the numbers on the screen plummeted to zero. Only faint, slowing pulses remained. I panicked, called the nurse, and the doctor. A team rushed in. After conferring quietly, at 8:30, they confirmed that she was gone. The heart monitor line had gone completely flat. No final words. No farewells. Just like that, Mother passed so gently that I didn’t even cry as I should have. I recited her usual prayer. No tears, only an acceptance I didn’t expect. I realized she had lived a full life, over a hundred years of quiet strength. Just a final leaf falling in silence, in peace.
I stayed calm. In that heavy moment, I messaged my siblings – including those in Vietnam — just one line, “Mother may not make it through today.”
I couldn’t bring myself to say more, afraid they wouldn’t be safe driving through tears. I didn’t want my other younger sister in Vietnam to feel utterly hopeless.
The first to arrive was our youngest, who lived nearby. I’d tried to prepare myself for her reaction, but nothing could brace me for that primal cry. She burst into the room, collapsed beside the bed, sobbing as if the last warmth in her life had just been taken.
She was the closest to Mother. For years, she’d fed her every spoonful, tracked every pill, stayed up late adjusting the oxygen machine, and helped with bathroom trips. For the past six months, Mother had moved in with her full-time. She had given her all.
I held her, offering hollow words even I couldn’t believe. Grief in that moment could not be eased by speech. And truthfully, I was only trying to hold together the last fragile thread of my own composure.
Within the hour, all siblings had arrived—even my wife from Kingwood. We stood side by side, just as we had stood beside Mother in both joy and sorrow. Silent. Facing her still body. Facing each other in silence.
We wiped our tears, embraced one another, and began the funeral preparations. We arranged for the mortuary, followed the van carrying her body to the funeral home. In the car ride afterward, I could no longer hold back. Tears burst forth. I cried—finally.
In that moment, from some faraway place within me, I heard—like a film playing in slow motion—the song I had written for her on her 100th birthday:
“Leaving the parched, stony lands of Central Vietnam
You led your children through mountains toward hope…
You and Father turned your backs on the old country,
leaving behind family, youth, health, and dreams—
all for your children’s future.”
Mother’s life journey began with that unthinkable decision alongside Father to leave everything behind: siblings, childhood friends, her youth, her private hopes. All to chase a better future for their children. From that arid northern village, they carried all of their children to the southern region.
To the South, where sun and rain beat year-round
Each day, you’re labored to raise us right.
As war swept the land, your heart broke quietly,
Grieving, but wiping tears to follow your children’s paths.
O homeland! So many seasons of storms.
O homeland! Sky ablaze in war.
And then—one day, you heard no word from your son.
On the dark day of April 29, 1975, I fled Saigon with my two younger brothers. At the time, I had no idea we were leaving the country for good; not until years later in the U.S. I couldn’t reach my family until early 1978.
Years passed, wearing thin the breath of longing.
Exhausted by sorrow, your tears ran dry.
Upon hearing your son was still alive abroad,
You rejoiced—and began your long journey to find him.
It took immense effort for us to prepare the immigration paperwork for our parents. Constant relocations during and after the war made everything more difficult. And just as the process neared completion, Father passed away in early 1989. More paperwork, more waiting. Finally, in August 1991, Mother and my two unmarried siblings arrived in the U.S.
Now, after all the turbulence,
You smiled among your children
though your strength had waned,
and twilight had settled.
A whole century had passed.
And now, Mother has left again. Perhaps Father has sponsored her to a gentler realm where free from worry, sorrow, and pain. Perhaps she is happy and satisfy that her duty of ensuring our well-being—has been fulfilled.
After the funeral, and after the 49-day rites, her ashes were taken home to the land where she and Father once led us toward our future. Her final wish was to rest beside him, on the hillside overlooking the vast forests of Võ Đắt, the place they built from nothing.
The house where Mother lived for over thirty years now sits silent, locked up. No longer the site of weekend laughter, family meals, or card games with her. No longer filled with children’s voices. It has become a shrine; none of us could bring ourselves to sell it. Now we only gather there for memorials. Afterward, we all return to our own lives.
The early days of winter passed in quiet mourning. I returned to the house to light incense for our ancestors. It was still. The kitchen was cold. Morning sunlight filtered onto the little table where Mother once sat. I took her seat, softly, choking back tears, sang verses I had written for her:
Years passed, wearing thin the breath of longing…
Exhausted by sorrow, your tears ran dry.
Upon hearing your son was still alive abroad,
You rejoiced—
And began your long journey to find him.
Tears streamed down. My voice faltered. The song became a prayer for the one I missed most. I felt as though she were beside me, still smiling, still asking if I’d eaten, still reminiscing about the old days.
Our first Tet without her. The apricot tree bloomed as always, yet our hearts were scattered. The New Year’s offering sat before the altar. No one spoke. Eyes rimmed red. I lit the incense and gazed at her smiling portrait. I remembered the poem she once whispered in the hospital:
“Why fret and stir, what will it change?
Birth and death follow the natural law…”
Oh Mother, I understand now. I believe your spirit lingers still. You have only changed form. You are the sunlight. The wind. You are the quiet blossom on the apricot branch, and you are the wind chimes sound periodically on the front porch. You lived a full century, a full live with pure love. And now, the last leaf of the season has fallen but not to vanish, but to return as nourishing earth for seeds to come.
My Mother.
To arrive, to depart—nature’s law.
Yet before the moment of parting… who can bear it?
Vu Lan Season, 2025
| « Ca Khúc “VU LAN NHỚ MẸ” | TRANG NHÀ | Chương Trình VHNT Tháng 8/2025 » |
