Tản mạn buổi sáng cuối Mùa Xuân
ngày 16.05.25
Chào buổi sáng cả nhà,
Nhân đọc một bài viết ưng ý… (kèm theo ở cuối bài)
Buổi sáng thức dậy, mở máy ra thấy thư của Vương Thanh…
Đọc lướt qua một lượt… thấy dường như cần đọc kỹ, nhất là bài thơ. Tôi rời khỏi máy đi pha cho mình tách cà phê. Đi ngang qua chỗ nhà tôi đang ngồi làm việc ở chiếc bàn quen thuộc mỗi ngày, đặt lên mái tóc nàng một nụ hôn thay lời chào buổi sáng.
Trong khi chờ đợi cà phê, tôi loanh quanh vài công việc thường lệ mỗi ngày cho tới khi mùi cà phê thơm lừng cả căn bếp. Tôi rót cho nhà tôi một ly, rót cho tôi một ly, rồi mang computer, dây cắm điện, chiếc phone không thể rời tay ra sân sau, sắp đặt mọi thứ lên bàn đá nơi có cây dù màu xanh nước biển…
Ngả người vào lưng ghế, nhắp từng ngụm cà phê, mắt nhìn quanh những chậu hoa lan đủ sắc màu đang tắm mình trong nắng mai; tiếng chuông gió nhẹ rung dìu dặt mỗi khi có cơn gió vô tình đi ngang. Cả bầu trời êm ả, mây lững lờ trôi trên mấy tầng cao, ánh nắng như lụa vàng mỏng manh trải lên những hàng cây xanh lá… Một khung cảnh tuyệt vời và tôi bắt đầu đọc lại bài thơ.
Vương Thanh ơi! Mùa Thu chưa về và nơi đây đang đắm chìm trong cuối xuân. Tôi không có gì buồn mà phải nói tâm trạng đang rất vui, rất hạnh phúc. (Khúc nầy trả lời vui với ý thơ trong bài của bạn.) Vâng, tôi yêu chuộng bài thơ của bạn trẻ bởi vì tôi cũng tâm đầu ý hợp với giọng thơ, với tiết tấu, âm điệu của bài thơ; loại thơ mà tôi viết rất nhiều. Trước khi chia sẻ một trong những bài thơ loại nầy, tôi rất trân trọng những kiến thức và năng khiếu của bạn về thơ phú ngoài ngưỡng mộ những tài năng vượt bực khác của bạn. Tôi không cố tình hoa mỹ, cũng không làm cái chuyện ruồi bu “áo thụng vái nhau”. Tôi vui vì được làm bạn với bạn.
Đến đây thì nhà tôi mang ra cho một đĩa thức ăn, là thứ mà tôi rất thích do bàn tay của nhà tôi chế biến mỗi ngày. Chế thêm cà phê cho đầy ly và tiện tay chụp cho tôi một bức ảnh; gửi kèm theo đây để nói thay cho lời chào cả nhà, chào bạn trẻ Vương Thanh.
Tiếp theo đây là một trong những bài thơ “rất tự do” nhưng vẫn có vần điệu. Tôi nói rồi phải không? Tôi không thể thích được khi đọc một bài thơ cứ như mọi thứ từ cung trăng rơi xuống, người ta vớt chữ bỏ vào, ngắt quãng trái ngang rồi gọi là thơ tự do. Không, đó không phải là thơ tự do đúng nghĩa mà chỉ là một mớ chữ nghĩa, vô căn cứ, thật hỗn độn, không âm thanh, không bố cục, không đầu đuôi… cố áp đặt kết vào với nhau rồi cùng nhau xưng tụng đó là thơ mới, thơ tự do. Đây chỉ là ý kiến cá nhân chia sẻ với quý vị chứ không nhằm phê phán một ai. Tôi nghĩ, thiệt là buồn cho vong linh những thi sĩ tiền bối.
Mời quý vị cùng đọc sau đây. Bài nầy tôi chắc bạn Vương Thanh đã đọc rồi, nhưng cứ đọc lại để xem sự hoà quyện ý tứ của chúng ta ra sao nhé.
Bóng Trăng Lệch Khuyết Bờ Vai
Trích trong thi tập song ngữ Trường Ca Người Em Mạn Bắc
chạy theo bảng chỉ đường
về nhà em mạn bắc
nơi em ở cách phố phường xa lắc
một khu rừng rợp bóng cả lối đi
chắc nơi đây chẳng mấy thuở mấy khi
vắng hoa lá, thiếu chim muông ríu rít
chiều hơi sương mờ mịt
có ngàn thông reo vui
sánh vai nhau từng bước nhỏ rong chơi
dừng bên suối vẫy đàn nai ngơ ngác
tôi đứng lại nhìn bước chân đài các
mái tóc huyền óng ả ngập bờ vai
thương con nắng cuối ngày
như lụa vàng, heo hắt
cuối chân mây bóng ngày vừa chợt tắt
tay trong tay lưu luyến phút quay về
tự đáy lòng choáng ngập nỗi đam mê
và hương sắc đã làm tôi chao đảo
em thầm thì khẽ bảo
gió se lạnh làn da
tôi hôn em với tất cả thiết tha
lời run rẩy trong làn hơi đứt quãng
không biết bao lâu chỗ ngồi chợt sáng
khi vầng trăng lơ lửng vượt lên đồi
em ơi đã khuya rồi
giã từ bờ suối mộng
ngước lên cao nhìn trăng sao lồng lộng
đêm mênh mang, đêm rạo rực vô bờ
ôm chặt em vẫn cứ tưởng như mơ
nghe sóng vỗ trong biển tình dào dạt
***
gió rì rào, xao xác
lòng tràn ngập niềm vui
sáng tinh mơ em đã nhoẻn môi cười
ngày chưa đến mà ánh hồng rạng rỡ
nằm bên em nhưng lòng tôi đã nhớ
đến một ngày khi tôi phải xa em
ước chi đêm dài thêm
cho tháng ngày dừng lại
để nghe gió vờn hoa hát lời ân ái
cho mây ngàn dừng lại giữa đồi trăng
cho chú cuội nôn nao nói với chị hằng
lời tình tự giấu trong hồn se thắt
em bắt tôi nhắm mắt
vớ chăn quấn lên vai
giấu nụ cười trẻ con sau mớ tóc dài
kéo màn cửa cho nắng xuân tràn lên gối
một chú sóc trên đầu cành chới với
phóng lên cao khiến chim chóc giật mình
kìa giọt nắng lung linh
xuyên qua vuông cửa sổ
đến rồi đi cũng chỉ là duyên số
cũng một đời dài ngắn chỉ thế thôi
tôi yêu em, yêu chất ngất em ơi
như trời rộng bên ngoài khung cửa sổ
17/02/2005
Thư của Vương Thanh
Kính chào quý Văn Thi Hữu
Trước hết, xin cảm ơn VTH thưởng thức và tán thưởng áng văn xuôi “Tâm Sự Với Đêm” của VT. Đa tạ.
Thập niên 1940 ở VN cũng có phong trào thơ mới, như bài thơ Tình Già của thi sĩ Phan Khôi, và sau này những thể thơ 8 chữ bây giờ cũng rất vần điệu tuy không quy luật như lục bát, thất ngôn bát cú, hát nói, văn thơ biền ngẫu, v.v. Cho nên cụm từ “thơ mới” cũng tùy theo thời đại mà là mới hay cũ. Cần nói cho rõ ràng khi bàn luận về thơ.
Trước hết xin đinh nghĩa thật rõ ràng “free verse” là gì. Free Verse là thể thơ tự do, Tự do ở chỗ câu dài ngắn tùy ý, không có cố định phải theo nguyên tắc vần điệu hay nhịp điệu nào. Lục bát thì có vần điệu nhất định, và cũng có nhịp điệu bằng trắc. Nhưng để rõ ràng thì thất ngôn tứ tuyệt hay bát cú thì phải có bằng trắc cho đúng thì tạo ra nhịp điệu (rhythm) trâm bổng du dương.
Nhưng thơ tự do không cứ phải là thơ không vần , không có nhịp điệu . Thơ tự do cũng có nhịp điệu chứ, như Hồ Trường của Nguyễn Bá Trác, những bài thơ 8 chữ của thi sĩ Đinh Hùng, Lửa Từ Bi của Vũ Hoàng Chương, vv.
Prose poetry là thơ-văn-xuôi. Nghĩa là văn không cần vần điệu xuống hàng là thơ. Cũng là free verse (thơ tự do) nhưng là free-verse-without-rhythm-and-without-rhyme. Tệ hại hơn nữa tư tưởng còn rời rạc, ,hông trau chuốt.
Thơ được yêu chuộng bây giờ có thể viết là raw-fragmented-prose-poetry-without-rhythm-and-rhyme. Là thơ-văn-xuôi không trau chuốt, không nhịp điệu, không vần điệu.
VT luôn nghĩ thơ phải có nhạc tính, có du dương trầm bổng, có nhịp điệu và thêm có vần thì càng tốt.
Không thì ai cuxgn thành thi sĩ. Sẽ không còn tiêu chuẩn để đánh giá thơ nữa ngoài sự chủ quan của người chấm bài, vì vần điệu, nhịp điệu không còn cần thiết nữa và sự trau chuots không được ưa chuộng mà thay vào đó những ý tưởng rời rạc tản mạn.
Nói đến nhạc thì VT nghĩ linh hồn của ca khúc là Lời Nhạc (lyrics). Nếu mình soạn lời nhạc hay, thì cũng đã đi sâu vào âm nhạc, phải xem chữ trong câu lên xuống trầm bổng như thế nào, có nghe tự nhiên không, sound texture of syllables and words, which word, synonyms can be changed and how it can be changed so that it becomes more musical and can be better sung. Đây cũng là đi sâu vào lãnh vực âm nhạc mà những nhạc sĩ từng làm.
VT nói về thơ cũng khá nhiều. Nên cũng xin đưa ra một bài thơ ghép tựa tặng cho một người bạn làm 12 năm trước dùng thể tự do bao gồm đủ thể loại từ lục bát, tứ tuyêt, 8 chữ, 5 chữ, 6 chữ, thất ngôn và bát cú ghép tựa, để làm tiêu biểu cho nghệ thuật làm thơ của mình.
Kính bút,
vương thanh
Cảm đề “Khoảng Không Đầy Gió”
(chữ trong ngoặc kép tựa những bài thơ)
Ở nơi “khoảng lặng mùa thu” ấy
Tâm khúc hoài vương những nốt thơ
Vời vợi âm ba dâng lớp lớp
Theo làn sóng biển dạt dào xô…
Anh ơi, “Thu đã về chưa”?
Em xin giữ mãi ước mơ thuở nào
Gom màu sắc hạ hanh hao
Và bao giọt nắng cất vào trong tim…
Xin làm ánh nguyệt trời đêm
Cùng người san sẻ nỗi niềm đầy vơi
“Xin làm sóng bạc” ngoài khơi
Bềnh bồng mây nước cuối trời lãng du
“Xin làm “hoa kỷ niệm” mùa Thu
Bâng khuâng mấy đóa sầu tư “Dịu Buồn”…
Biển chiều thắm bóng hoàng hôn
Ngàn xưa mây trắng xuôi dòng thời gian
Từ nơi sâu thẳm ngút ngàn
Mơ hồ suối nhạc, cung đàn nhẹ trôi
“Chút dịu dàng nào đó” từ xa xôi
Thoảng trong tiềm thức chơi vơi mộng lòng…
“Sẽ Về Đâu” khi rừng phong đổ lệ
Gió thu buồn đưa tiễn lá vàng rơi
Dõi trông theo cánh nhạn cuối chân trời
Ôm sầu nhớ vào sâu cùng ký ức
Ngăn nhớ nào em cất đầy mộng ước
“Hộc tủ thời gian” chất chứa những buồn, vui
Tháng năm dài, đời êm ả dần trôi
Những “ngăn đời” xuyến xao trời hoài niệm…
Nơi em ở, “mùa hoa vàng biển nắng”
Gió tung tăng theo sóng lụa vàng hoa
Biển dạt dào hòa tấu Khúc Sinh Ca
Nắng dịu dàng hôn lên dòng suối tóc
“Thơ Em Viết” biết là anh sẽ đọc
Mặc dù em viết chẳng cho ai
Nơi ngàn xa, tuyết trắng phủ thiên nhai
Anh có buồn không những dêm dài thăm thẳm?
Những chiều thu, mây giăng trời u ám
Những đêm mưa lạnh lẽo, giọt sầu rơi…
Cung đàn ai xao xuyến nỗi chơi vơi
Trải tơ lòng vào hư không lặng lẽ.
“Biển mây” ơi, giữa mênh mông trần thế
Trong không gian vô tận, một hành tinh
Những linh hồn qua bao kiếp lênh đênh
Tuy quen biết nhưng chưa lần gặp mặt
Nguyệt cầm xưa dưới trăng thanh huyền hoặc
Dặt dìu tuôn suối nhạc đượm sầu thương
Tiếng lòng ai vọng đến chốn hoang sơn
Theo làn gió bồng bềnh cùng mây trắng…
Nơi thiên nhai, đường mây xa vời vợi
Chốn thâm sơn, mịt mù sương khói phủ quanh năm
Vạn thông già chọc thẳng đến trời xanh,
Mãi sừng sững trơ gan cùng tuế nguyệt
Từ đỉnh núi, muôn trượng cao băng tuyết
Một dòng thác bạc đẹp như tranh
Cuồn cuộn chảy vào đầm nước trong xanh
Muôn triệu triệu giọt sóng
Vui đùa cùng nguyệt ảnh long lanh…
Đâu đây lảnh lót tiếng chim ngân
Hòa cùng tiếng thác bạt ngàn
Giữa rừng thu lá vàng xào xạc
Thoảng xa đưa văng vẳng suối đàn ai…
Dịu dàng, tha thiết, đắm say
Ai đem vạt “nắng thả” đầy khoang thơ
“Khi Không” lòng chợt ngẩn ngơ
Khi không lòng chợt thẫn thờ, bâng khuâng
Thơ lung linh bóng nguyệt hằng
Ai “nghiêng trăng đổ nồng nàn” tóc mây …
Rồi “Có Một Ngày” sẽ kể anh hay
Vì sao lục thảo lại ngời lệ sương
Vì sao em thích mưa buồn
Vì sao thơ mãi ngàn chương u sầu…
“Nếu Như” trời đổ mưa Ngâu
Làm sao nói trọn hết câu nghĩa tình
Lặng nhìn muôn ánh sao đêm
Hai vì “Sao Lạc” giữa miền hư không
Trong dòng vũ trụ mênh mông
Biết bao giờ lại cùng chung hướng về
Sương khuya, lệ cỏ dầm dề
Hai vì sao lạc, thơ đề sầu chương…
“Thảo nguyên và gió” ở hà phương?
Bút vẽ thơ tranh, cảnh diệu thường
Một “Giấc Mơ Xuân” vui nguyện ước
Hai vì “Sao Lạc” chạnh sầu thương
“Biển Mây “ lấp lánh ngàn tơ nguyệt
“Thuyền” mộng lung linh vạn giọt sương
Ơi “Nàng Tiên Nhỏ” sa trần thế
“Vớt cánh hoa vàng”, nhớ cố hương…
vương-thanh, 2013
| « AI nhận xét về một bài thơ văn xuôi | TRANG NHÀ | AI Phân tích một bài thơ » |
