Ba anh em hắn đi làm về từ một hãng bán xe hơi khá lớn trong vùng, nơi mà hắn được mướn làm tài xế giao nhận xe từ dealer này qua dealer các làng xóm lân cận khác; còn hai chú em thì rửa xe và trong những giờ rỗi việc phụ hai bà Mễ già lo sạch sẽ hãng xưởng. Ngày làm 8 tiếng, được trả công $2.00/g. Công việc đỡ vất vả hơn nhiều dù tiền lương hàng tuần có ít hơn; hai chú nhỏ tạm vui vẻ chấp nhận trong hoàn cảnh không còn chọn lựa nào hơn. Nghĩ tới cơn nắng Hạ vừa trải qua, chỉ có một tháng dài mà như vô tận. Cái nắng cháy da còn để lại dấu vết đen đúa trên hai tay trần và mặt mũi anh em hắn cũng thấy rùng mình!

Buổi chiều mùa thu thật dịu yên, ánh nắng vàng chênh chếch trải đều trên những khu dân cư thưa thớt, đường sá không rộn ràng như ở phố, thỉnh thoảng vài chiếc xe chạy thong thả trên con đường tráng nhựa phẳng lì. Lâu lâu lại thấy vài người cưỡi ngựa, buông lỏng dây cương, thong dong bên nhau một cách nhàn hạ. Hãng không xa nhà nhưng anh em hắn cũng dùng xe – chiếc Chrysler 8 máy, đời 68, được ông chủ vừa bán lại với giá $600. Nhà là một cái cottage house (loại nhà khách ngắn hạn) với một phòng tắm, một nhà bếp nhỏ, một phòng ngủ, một phòng khách. Nhà ở phía sau vườn nhà chính, đi qua một khoảng sân rộng trồng đầy hoa và những rau cỏ, nơi mà mỗi sáng ông bà chủ nhà vẫn bên nhau cặm cụi làm vườn. Những luống hoa đủ màu sắc làm tăng vẻ thơ mộng cho căn nhà hắn thuê cũng làm cho anh em hắn đỡ tủi thân.

Đời sống của anh em hắn cũng âm thầm, lặng lẽ trong những nhớ nhung vời vợi. Anh em hắn cứ nêu lên câu hỏi mà không ai có thể trả lời được, “Làm sao để biết tin tức gia đình.” Thời gian nhàn hạ về đêm quá nhiều cho những xót xa, cho những xao động, cho những lo nghĩ tương lai! Không lẽ cứ thế này, cứ sống lặng lẽ âm thầm nơi hoang vắng này!?! Không biết bắt đầu từ ngày tháng nào mà cả ba anh em đều uống bia thay nước, thuốc lá cầm tay! Nhiều lúc hắn muốn nói với chú nhỏ không được uống bia, không được hút thuốc, mà biết nói làm sao trong khi hắn liền tay phì phà khói thuốc và đêm về cứ nốc bia khan? Bù lại, anh em hắn rất thương mến, nhường nhịn nhau, ai cũng muốn củng cố tinh thần người khác trong khi chính mình lại thấy bất định vô cùng! Hắn bao giờ cũng được hai chú em nhường ưu tiên tắm trước mỗi chiều đi làm về.

Hai chú thường nói là hắn “quyền huynh thế phụ” nên mỗi mỗi đều nghe lời và luôn nhường nhịn. Í da, hắn muốn dùng cái quyền này nói hai chú nhỏ đừng bày đặt uống bia hút thuốc như hắn nhưng không thể mở miệng được nên đành phải cười trừ! Hắn vẫn luôn ghi nhớ lời dạy bảo của Ba là tập tính công bình và trọng tinh thần dân chủ nên không bao giờ át giọng hoặc chiếm tiện nghi với các em. Quyết định gì cũng đem ra thảo luận để lấy ý kiến số đông; đi chợ thì hầu hết cùng đi cho vui, nấu ăn chia đồng đều, nhưng hai chú nhất định không để cho hắn rửa chén, quét nhà.

Trong khi hai chú chia nhau đứa đọc sách học tiếng Anh – người bạn Mễ ở sở thất nghiệp mang tới hôm qua cùng với cây đàn guitar cho mượn khi biết hắn thích nghêu ngao đàn hát – đứa kia lo nấu cơm tối. Hắn ra ngoài tưới nước mấy cụm cúc vàng trước cửa nhà mà hắn đã theo ông bà chủ đi chợ mua về trồng vào cuối tuần qua. Hắn nhớ hoài câu thơ dễ thương của Nguyên Sa “áo nàng vàng anh về yêu hoa cúc“, vì không khác gì người thi sĩ tài hoa này viết giùm cho hắn (ngời con gái để lại Saigon vẫn hay mặc áo dài màu vàng mỗi lần đi chơi với hắn). Buổi chiều mùa Thu Pearsall khí trời dịu mát hẳn ra. Nhìn những cụm hoa vàng lung linh trong gió Thu nhè nhẹ và giữa không gian thinh vắng lạ lùng, từng chiếc lá vàng âm thầm rơi khiến lòng hắn bồi hồi, se thắt! Hắn nhớ cha mẹ, anh em đến xót xa! Hắn chợt nghĩ tới bản nhạc Lòng Mẹ của Y Vân và thèm hát quá chừng! Hắn trở vào lấy cây đàn ra ngồi trên chiếc ghế cũ trước cửa, lòng rưng rưng nhớ mẹ vô vàn

“Lòng Mẹ bao la như biển Thái Bình rạt rào… Dù cho mưa gió không quản thân gầy Mẹ hiền. Một sương hai nắng cho bạc mái đầu buồn phiền. Ngày đêm sớm tối vui cùng con nhỏ một niềm. Tiếng ru êm đềm mẹ hiền năm tháng triền miên”.

Hát đến đây hắn bỗng nghẹn ngào, giọng lạc đàn lơi! Dạ phải Mẹ ơi! Lặn lội gieo neo nuôi chúng con tới ngày lớn khôn để chúng con đi làm lính, mong lũ con bảo vệ được quê hương gấm vóc; nhưng Mẹ có ngờ đâu hả Mẹ?! Đứa con lớn của Mẹ đã thua đau, thua đậm tưởng đã vùi thây nơi chiến trường, còn hắn và hai em thì thân nay đất khách quê người, lỡ cu-li, lỡ học trò, trôi nổi bơ vơ, không một tin tức gia đình! Hắn chợt hồi tưởng lại khúc phim cũ về người anh ly biệt!

* * *

Nhớ lại những tháng ngày cuối cùng của Quân đội Miền Nam thật là thê thảm. Anh lớn hắn BĐQ trấn giữ ở Hố Bò, Trảng Bàng… ngày cuối tháng Ba 1975, giặc tràn vào, căn cứ thất thủ, anh gọi Không Quân yểm trợ và hắn ngẫu nhiên đang bao vùng ngay lúc đó… được điều động tới giải vây… nhưng thật là vô dụng, giặc tràn ngập căn cứ, ông anh đã yêu cầu trút bom đạn thẳng xuống đầu, nghĩa là ngay giữa lòng quân ta, lúc đó đang đánh cận chiến trong vô vọng với biển người giặc cộng! Hắn nhớ như in trong đầu câu nói tuyệt vọng nhưng đầy cương quyết, dũng liệt của anh:

– Giặc đã tràn ngập căn cứ! Bạn phải trút ngay xuống đầu tôi, tôi thà chết chứ không muốn bị giặc Hồ bắt sống! Vĩnh biệt!

Tiếng máy “cụp” khô khan, căn cứ phía dưới bên cánh trái khói lửa mịt mù! Hắn đã vừa khóc vừa xông vào trận, trút hết hỏa lực xuống trận địa rồi thẫn thờ rời trận địa chết lịm trong nỗi đớn đau cùng cực trong đời!

Cuộc sống hắn xáo trộn tơi bời hết mấy tuần lễ nhưng vẫn đi bay gần như mỗi ngày. Hắn tình nguyện bay, hắn năn nỉ được bay, hắn sôi máu vì hờn căm không còn chỗ chứa. Hắn theo dõi chiến trường phía Tây, hắn mở rộng tai nghe ngóng tin tức. Đơn vị của anh hắn đã được báo cáo mất liên lạc! Hắn ước ao, hắn cầu nguyện một phép lạ cho anh hắn an toàn trở về!

Bỗng một hôm anh hắn tìm tới chỗ trọ của anh em hắn ngay trong lòng Saigon, với bộ quân phục rách bươm, người ngợm không giống ai, xanh như tàu lá! Hắn còn đang bàng hoàng, thảng thốt, ngỡ như chiêm bao thì anh hắn đã ôm chầm lấy hắn nói quắn quít trong nước mắt! “Em ơi! Hết rồi! Nhà tan, nước mất!” Rồi anh nói luôn một hơi: “Anh về đây chỉ còn anh và thằng đệ tử truyền tin, thầy trò đã băng rừng, lẫn trốn suốt từ ấy đến naỵ. Anh nhục nhã quá, không giữ được căn cứ, không bảo vệ được đồng đội của mình, cả đơn vị hầu như bị tiêu diệt, số còn lại thất lạc nơi đâu không rõ! Rất tiếc anh không đủ can đảm chết theo anh em, anh vẫn nghĩ còn nước còn tát, vẫn hy vọng gỡ lại mối nhục này! Anh đã về lang thang ở Saigon mấy hôm nay, dự định trình diện để tìm cơ hội phục thù, nhưng thấy tình hình hiện nay không còn hy vọng nữa, anh đến thăm các em xong tìm cách trở về với gia đình, với cha mẹ, anh đã xa lìa gia đình khá lâu rồi!” Đó là ngày 27/4/1975!

Anh em hắn đã ôm nhau khóc sướt mướt! Hắn biết anh lớn là người không sợ trời, không sợ đất, anh đã tình nguyện đi bao nhiêu binh chủng dữ dằn khác nhau, gan lì và dũng mãnh lắm. Trong đời hắn chưa bao giờ thấy anh ấy khóc! Hắn đã năn nỉ anh ở lại với hắn vì tình hình nguy ngập quá mà đường về quê thì đầy bóng giặc thù! Anh bảo hắn yên tâm, nếu anh đã về từ cõi chết thì không còn gì để sợ nữa, anh cần về với cha mẹ và gia đình giữa cơn loạn lạc! Anh em hắn ăn với nhau bữa cơm chia tay đầy nước mắt!

* * *

Dòng tư tưởng bị đứt đoạn bởi hai bàn tay vịn nhẹ trên vai hắn, hai chú em đã đứng đó từ hồi nào! Thấy mắt chúng đỏ hoe, hắn cũng không thể kềm giữ được những giọt nước mắt của chính hắn! Ba anh em ôm chầm nhau để mặc cho dòng nước mắt nối nhau lăn dài!

Một lúc lâu cơn đau buồn lắng đọng, chú em nhỏ mượn cây đàn dạo tiếp bản nhạc lỡ chừng, ba anh em cùng hát trong sụt sùi ngấn lệ…

Lòng Mẹ chan chứa trên bao xóm làng gần xa. Tình Mẹ dâng tới trăng ngàn đứng lặng để nghe. Lời ru xao xuyến núi đồi suối rừng rặng tre. Sóng ven Thái Bình im lìm khi tiếng Mẹ ru.

…Dù ai xa vắng trên đường sớm chiều về đâu. Dù khi mưa gió tháng ngày trong đời bể dâu. Dù cho phai nắng nhưng lòng thương chẳng nhạt mầu. Vẫn mong quay về vui vầy dưới bóng mẹ yêu.

Vâng Mẹ ơi! Chưa lúc nào trong đời bằng lúc này chúng con mong ước được về nương tựa mẹ cha! Chưa lúc nào trong đời bản nhạc này đã làm chúng con vun tràn niềm xúc động!

Anh em hắn đứng dậy tính đi vào dùng cơm tối nhưng cả ba cùng khựng lại vì một cô nương tóc vàng xuất hiện phía cửa sau đang vẫy tay chào. Có lẽ thấy anh em hắn ngỡ ngàng và nhìn mình chăm chăm, cô bé tiến về phía anh em hắn, cất giọng tự nhiên:

– You guys hát tiếp đi, tôi rất thích nghe loại âm nhạc you guys vừa hát, đó là loại nhạc gì mà tôi chưa từng được nghe. Lời nhạc nói về cái gì mà nghe rất là buồn bã?

Hắn chưa kịp trả lời thì cô bé đã liếng thoắn nói tiếp:

– Tôi chắc đó là nhạc Việt Nam phải không?
– Ủa cô nói chưa từng nghe bao giờ sao cô biết đó là nhạc Việt Nam?
– Tôi nghĩ người Việt Nam chắc phải hát nhạc Việt Nam! Cô bé nheo một mắt.
– Làm sao cô biết chúng tôi là người Việt Nam mà không là Tầu, Nhật, Đại Hàn?
Cô bé nhoẻn miệng cười ranh mãnh, chỉ vào hắn nói tiếp:

– Tôi còn biết you guys đang hát bản homesick (nhớ nhà) và tên you là Twan, là anh lớn trong 3 người, you guys là người tỵ nạn mới tới, mướn căn nhà này được gần hai tuần lễ và đang làm cho hãng bán xe Ford gần đây nữa.

– Tôi chắc là ông bà chủ nhà đã nói với cô. À mà cô liên hệ ra sao với ông bà chủ nhà?
– Họ là ông bà nội của tôi. Buổi trưa tôi vừa đến đây cùng với ba mẹ để thăm ông bà Nội vài hôm trước khi trở lại trường.

Hai chú em hắn nói chuyện sợ mỏi tay nên hắn tự nhiên làm phát ngôn viên cho cả ba. Cô nhỏ tự giới thiệu tên Deana Tricks. Hai chú em cũng lần lượt tự giới thiệu tên và cô nhỏ đưa tay ra bắt tay từng người. Khi bắt tay hắn dường như cô nhỏ cố ý giữ hơi lâu, ngó thẳng vào mắt hắn làm hắn ngại ngùng ngó lãng chỗ khác. Thấy cô nhỏ linh mẫn và thân tình, lại thông minh, lanh lợi, bạo dạn có thừa làm hắn cảm thấy vui vui:

– Cô đến từ đâu, và ở lại bao lâu?
– Chúng tôi ở Houston đến. Phải lái xe hơn bốn tiếng đồng hồ. Mỗi mùa nghỉ hè Ba Mẹ tôi thường cho tôi về thăm Nội trước khi nhập học. Ở đây yên tĩnh và buồn quá, toàn nông trại bao la, tôi chưa bao giờ thích ở lâu nhưng nghe Ba Mẹ tôi nói sẽ ở lại tới Chủ Nhật mới về!

– Cô tới đây được mấy lần rồi?
– Dường như mỗi năm từ lúc tôi có thể nhớ được. Đến nỗi tôi biết mọi ngõ ngách ở đây.
– Ở đây có gì… “hay” không?
– Nông trại bạt ngàn, chả có gì hơn ngoài một con suối nhỏ có thể tắm được, câu cá được và mấy nơi cho mướn ngựa cưỡi đi chơi!

Chúng tôi chưa kịp nói gì hơn thì cô bé tiếp lời:
– You guys thích đi câu, đi tắm suối và cưỡi ngựa không?
– Câu thì được, thích tắm suối nhưng chưa từng cưỡi ngựa!
– Tôi thích cả ba vì đó là niềm vui duy nhất tôi tìm được ở đây.
– Cô có dự tính làm những công việc đó lần này?
– Dĩ nhiên, Ba Mẹ tôi tính sáng mai đi cưỡi ngựa, còn tắm suối thì lúc nào thích lại đi, cách đây không xa lắm; câu cũng được nhiều cá nữa. Có thể hôm nào tôi xin Ba Mẹ dẫn you guys đi tắm suối, đi câu, đi cưỡi ngựa. You guys nghĩ sao?

Cô nhỏ này quả nhiên rất ư tự nhiên và thân tình, nói những điều muốn nói, làm những điều muốn làm. Hắn đã được học hỏi trong sách vở về phong tục, tập quán, và con người dân Mỹ, và năm xưa cũng đã du học hơn một năm ở bên này, nhưng cũng không khỏi bối rối về sự thân tình của cô nhỏ, nhất là chỉ mới gặp nhau lần đầu. Hắn nghĩ nếu gặp cô nhỏ trong cương vị ngày xưa chắc là dễ chịu hơn hoàn cảnh bây giờ!
– Cám ơn Deana nha, để cuối tuần sẽ tính!
– Còn tính gì nữa, hẹn sáng thứ Bảy nha?
Đang bối rối chưa biết trả lời ra sao thì chú em nhắc hắn đã hơi muộn. Hắn ngó đồng hồ tay, cô bé vọt miệng:
– You guys chưa ăn tối hở? Okay, tôi cũng đi về hẹn ngày mai được nghe you guys hát tiếp nha! Mong sẽ không hát bản homesick nữa nha, nhạc tình thôi! Cô nhỏ nheo mắt chìa tay.

Hắn mỉm cười bóp nhẹ bàn tay xinh xắn đưa ra, chào tạm biệt! Chờ cô nhỏ khuất bóng đàng sau khuôn cửa sau khi vẫy tay chào lần nữa, hắn ngồi vào bàn ăn cùng hai em. Chú em kế vừa bới cơm vừa nói:
– Chết anh Tư rồi, dường như nghe có tiếng sét… hmm, hmm… đâu đây! Giành nói suốt, không cho em út “tập” nói tiếng Anh gì hết!

Nói xong cùng chú nhỏ cười rộ lên. Hắn giơ tay doạ đánh, chú em rụt đầu le lưỡi làm trò hề.
– Tại anh sợ hai đứa nói mỏi tay tội nghiệp đó mà!
– Trời! Người ta đi làm hãng Mỹ rồi à nghen.
– Okay, vậy chiều mai anh làm thinh cho hai chú “tập” héng! Không đòi hỏi viện trợ nha?

Nói xong hắn xô nhẹ vai chú lớn. Chú nhỏ lại nói:
– Ui trời ơi, còn ăn hiếp mấy em nữa. Mới xa chị Ngọc Anh mấy tháng mà đã muốn phụ tình rồi! Em liên lạc được sẽ méc chị ấy biết!

Hắn bỗng tắt biến nụ cười khi nghe nhắc cái tên thân thuộc. Hắn cố nuốt trôi miếng cơm mắc nghẹn lỡ chừng. Chú em biết lỡ lời nên hai chú cũng lặng yên ăn cơm. Xong chén cơm, hắn âm thầm đứng lên tới tủ lạnh lấy xách bia ra ngồi trước cửa. Chú nhỏ nói theo:
– Anh Tư à, em lỡ lời nhắc nhớ, xin lỗi anh!
– Chú đâu có lỗi gì. Anh vẫn luôn nhớ nghĩ đến chị đó mà. Cũng chỉ là nỗi buồn bất chợt mà thôi!

Ngoài trời màn đêm phủ tràn khắp nẻo, vẻ hoang sơ quạnh quẽ khôn lường. Hắn nghĩ tới Ngọc Anh, nhớ xót xa con người tưởng rằng đã cùng hắn nên duyên nên phận. Nếu chiến tranh không leo thang cao độ thì đã gắn bó nhau một đời! Phải chi hắn không khờ dại như con trừu non, không cả tin là Saigon không thể nào rơi vào tay giặc một cách đường đột, bất ngờ; phải chi hắn liều lĩnh như mấy đứa bạn mang vợ con vào doanh trại ở những ngày cuối thì giờ này có thể nàng đã cùng hắn chia sẻ ngọt bùi, tân khổ; cùng nhau trôi nổi gian truân, trên bước đường hoạn nạn có nhau thì đâu đến nỗi cô tịch dường này! Bây giờ nghĩ lại hắn giận mình sao ngu hết biết! Hắn thở dài thườn thượt, nỗi muộn phiền dâng cao chất ngất. Ngọc Anh ơi không biết bây giờ em ở đâu, làm gì, có được bình an?

Hắn đắm chìm trong niềm thương nhớ bật lên câu hát mơ hồ: “Không còn ai, đường về ôi quá dài, những đêm xa người. Chén rượu cay, một đời tôi uống hoài, trả lại những tin vui cho nhân gian đợi chờ!”

Lời nhạc trong bài “Phôi Pha” của Trịnh Công Sơn tự nhiên ăn sâu vào tiềm thức của hắn chỉ chực trào dâng trong hoàn cảnh bùi ngùi! Hắn không ưa gì họ Trịnh, nếu không nói là căm giận cho sự ngu muội, đâm sau lưng chiến sĩ của người nhạc sĩ thiên phú này; nhưng có một điều hắn không thể phủ nhận họ Trịnh phải là một thiên tài âm nhạc! Phải chi họ Trịnh dùng khả năng thiên phú đó để phục vụ cho ước muốn khiêm nhường của quân dân cán chính miền Nam là được sống trong thanh bình, trong cơm no áo ấm, được hít thở không khí tự do dân chủ. Vâng! Phải chi!!! Cứ quay đầu nhìn lại đoạn đường đi qua hắn thấy mình chao đảo quá, ngu ngơ quá! Cứ phải nghĩ đến cái câu vô nghĩa… phải chi, phải chi!!!

Hắn cứ ngồi miên man chìm sâu trong vũng buồn rầu vô tận với bao nhiêu điếu thuốc, bao nhiêu chai bia. Trong tâm tư lẩm nhẩm hát lời ca buồn: “Thôi về đi, đường trần không có gì, tóc xanh mấy mùa. Có nhiều khi tựa vườn khuya bước về, bàn chân ai rất nhẹ tựa hồn những năm xưa!” Hắn ngủ quên trên ghế trước hàng hiên lúc nào không biết, cho tới khi chú em kế ra dìu hắn vào phòng, hắn mới thấy thấm lạnh, sương đêm ướt đẫm cả tóc tai áo quần! Hắn vừa khật khưỡng đi vừa lẩm bẩm hát, giọng nhừa nhựa như âm thanh vọng về từ cõi nào xa lắm, “Không còn ai, đường về ôi quá dài, những đêm xa người! Chén rượu cay, một đời tôi uống hoài, trả lại từng tin vui cho nhân gian đợi chờ!“

OH, HOW LONG THE RETURNING ROAD IS!
Translated by Hương Cau Cao Tân in British Columbia, Canada

The three brothers of his come home from a rather large car dealer in the area, where he has been hired as a driver delivering cars from one dealer to another in neighboring villages; and his two younger brothers are responsible for the washing of cars and in idle time are helping the two Mexican women to clean the shops and the garages. They work 8 hours a day and are paid $2.00 per hour for wages. The work here is much less demanding than that in other places, yet the weekly wage is a bit less than for his two younger brothers. However, they gladly accept it, as they have no better choice. He thinks about last summer’s sunshine that seemed endless, even though it was only one month long. The scorching sunburn still leaves blackish marks on the two bare arms and faces of his brothers, and that makes him shudder!

The autumn afternoon is very soft and quiet with the inclining golden sunrays shining all over the sparsely inhabited areas where the streets are not as busy as those in downtown, with only infrequent cars moving deliberately on the smoothly asphalted roads. Once in a while, some horse riders loosen their reins, riding together leisurely. Although the shop is not too far away from their home, the brothers still use a car – a 1968 eight-engine Chrysler sold to them by the shop owner at the price of $ 600. Their house is a cottage with one bathroom, a kitchenette, one bedroom, and a living room. The house is located behind the main house’s yard, which in order to reach it, one has to cross a large yard where many flowers and vegetables are planted and where the landowner and his wife are often seen completely wrapped up in gardening together. Rows of colorful flowers enhance the romance of their rented house and help them feel less self-pity.

The life of the brothers is also quiet and is immersed in much gnawing longing. The brothers always raise the question no one can answer, that is, “How can we know the news of our family?” The spare time at night seems too long for the pains, the instability, and the worry about the future. There is no reason why one should live quietly like this in this remote place!?! No one seems to remember when all three of them started to drink beer instead of water and have cigarettes in their hands! There are so many times he wanted to tell his little siblings not to drink beer or smoke cigarettes, but how can he say that while he chain-smokes all day long and drinks beer without food at night? For compensation, the brothers love and concede to each other as they all want to strengthen others while feeling very unstable themselves! He always has the conceded privilege of taking a shower before his two siblings do in the afternoon after their daily work.

His two siblings often say that “Older brother is regarded as father,” so they always listen and make concessions to him. Oh yes, he really wants to use this power to tell them not to imitate his habits of beer drinking and cigarette smoking, but his mouth is shut except for smiling away the issue! He always remembers his father’s teaching of exercising justice and respecting democracy, so he never drowns them out or overpowers them. Any decision is discussed to get the consensus; they shop together most of the time, cooking is equally divided, but his siblings are absolutely firm in not letting him wash the dishes or clean the house.

While one of his siblings is studying an English book, which has been brought over along with a loaned guitar by a Mexican friend working at the employment office, when it is known that he likes to sing along in his spare time – the other cooks the evening meal. And he goes out watering the golden chrysanthemum bushes that he has brought home after tagging along with the landowner couple to the market last weekend. He still remembers the cute poem verse of poet Nguyên Sa, “Missing her yellow dress, I love chrysanthemum flowers in blooming,” because it appears that this talented poet has probably written the verse for him (the girl he left in Sài Gòn used to wear a yellow dress when she went out with him). It is considerably cool in the autumn afternoon of Pearsall. Looking at the golden flowers wavering in the autumn wind in the strangely quiet air where the brown leaves are silently falling one by one makes him feel very much fretty in the heart and tightened at his chest! He misses his parents and siblings till it hurts! He suddenly remembers the song A Mother’s Heart by Y Vân and feels the instant urge to sing! He goes back to get the guitar and sits in the old chair at the front door with an overwhelmingly unending feeling of longing for his mother:

“Mother’s heart is like the Pacific Ocean… She doesn’t mind the rain and shine of life. The dew and sun to whitening her hair. She enjoys being with her child for day and night. Lulling her child to sleep always.”

At this moment, his singing seemed to choke, his voice quivered, and his strumming faded! Yes, that’s true, Mother! Striving her best to raise up her children so they would become soldiers and to expect them to protect the precious motherland, but you have not suspected that that situation has happened, haven’t you? Mother, your oldest son has lost so bitterly in life to the point of being thought of as having died on the battlefield, and he and his two siblings have had to wander in a strange land as half workers half students, with an uncertain future and without any news whatsoever from their family! He suddenly recalls the memorial portion of his parting brother!

* * *

It was terribly sad remembering the last days of the Army of the Republic of Vietnam (ARVN). His oldest brother was a Ranger who had been stationed and defending Hố Bò in Trảng Bàng. It was at the end of March 1975 when the enemy overran the post and it was considered lost; his brother had called for air support and it happened that he incidentally was covering the area at the moment and was ordered to help with the rescue, but it seemed useless when the enemy had overrun the post; his brother then requested direct bombardment into the middle of his own soldiers who had been in a hopeless close combat with the sea of Vietnamese communist soldiers (VCs)! He remembered as clearly as the day the desperate but heroic and determined words of his brother:

– The enemy has overrun the post! You ought to drop the bombs onto our heads; I’d rather die than risk being captured alive by the Hồ enemy! Farewell!

The line went dead with a dry “click” and under him, the left side of the post was fully covered with blinding fire and smoke! He had entered the battle zone crying while dropping all the bombs he had been carrying onto the battlefield and had left it, feeling as overwhelmingly numbed as dead with the most tormenting pain of his life!

His life had been in turmoil for a few weeks since but he still performed flying missions almost every day. He did that voluntarily; he begged to be allowed to fly as his blood was boiling with the uncontainable urge for revenge. He had followed the news on the western fronts with all ears for the news. His brother’s fighting unit had been reported as lost without communication! He had hoped and prayed for a miracle of his brother’s safe return!

One day, his brother suddenly came to the rental house of his and his siblings’ right in the middle of Sàigòn dressed in a ragged army uniform, unrecognizable, and was as pale as a corpse! He was still in a dazed state as if in a dream when his brother embraced him and said unintelligibly and hastily in a crying voice, “My brother! It’s over! Our home is divided! Our country is lost!” And his brother continued in one breath, “I have come back here by myself and the communication guy, and both of us have crossed the jungles in hiding ever since. I feel ashamed of myself for not having been able to defend and keep the post, for not protecting my fellow soldiers; the whole unit has been almost destroyed, and there is no news of the survivors or their whereabouts! Regrettably, I have not dared to commit suicide to be together with them because I think that there is still hope, that there is still a chance to avenge this shameful affair! I have come back and been wandering in Sài Gòn in the last few days, have planned to submit to voluntary reporting for a chance to revenge but with present situation it seems hopeless so I come back here to visit you guys and I will find ways to come back to our parents and family because I have been away from all these for quite so long a time!” That was the 27th of April, 1975!

The brothers had been melting into tears, embracing each other! He had been aware that his brother was a person who was afraid of nothing, of neither heaven nor earth nor anybody, and was one who had enlisted in many different fiercely daring military arms famous for their courage and violently intrepidness. He had never seen his brother crying! He had then begged his brother to stay with him because of the dangerous situation, and the roads back to his home country had been full of enemy soldiers! His brother assured him in saying that if he had come back from the dead, then there would have been nothing to be afraid of, that his brother needed to come back to their parents and to the family during the turmoil! Then the brothers had dined their farewell meal tearfully!

* * *

His line of thought is interrupted by the two hands, softly placed onto his shoulders, of his two siblings, who have been standing there already! Seeing their reddened eyes, he is unable to hold back his tears! The three brothers embrace each other, letting their tear streams flow freely along!

After a long while, when the sorrow has subsided, the youngest brother asks for the guitar to resume the unfinished song, and the three brothers continue to sing the song in tearful sobbing…

Mother’s heart fills the villages near and far.
So lofty that the moon stands still to hear,
The lulling song penetrates everywhere.
Pacific waves sit still to listen too.
… For those who wander on the roads somewhere.
Despite the winds and rains in life to bear.
Despite the sun love’s color still retains.
Hope to return happily with mother.

Yes Mother! Never in our lives have we ever wanted to come back to our parents to lean on them like this moment! Never in our lives has this song made us feel strongly and fully touched by it like this moment!

He and his siblings stand up to come back into the house for dinner, but all of them stop suddenly because there is a golden-haired girl who appears at the back door, waving hello to them. Perhaps detecting their somewhat surprise and their staring, she approaches them and says in a natural tone:

– You guys continue singing because I like to hear the type of music you have just sung very much, which I have never listened to. What are the lyrics all about that sound so sorrowful?

He has not had the time to answer when the girl continues hastily:

– I am quite sure that that is Vietnamese music, isn’t it?

– Ugh, how can you know that is Vietnamese music when you said you have never listened to it before?

– I think that the Vietnamese will sing Vietnamese music! The girl winks one of her eyes.

– How do you know that we are Vietnamese and not Chinese, Japanese or Korean?

The girl smiles mischievously and points at him, saying:

– I also know that you guys are singing a homesick song, that your name is Twan, and you are the oldest of the three, that you guys are new coming refugees who have rented this house for close to two weeks, and who are working for a nearby Ford dealer.

– I am sure that the landowners have told you this, miss. By the way, how are you related to the landowners?

– They are my paternal grandparents. I just came here this afternoon with my parents to visit my grandparents for a few days before going back to school.

His two siblings are concerned about the tiring of their hands in sign talking, so he naturally becomes the spokesperson for all three of them. The young girl introduces herself as Deana Tricks. His two siblings also introduce themselves in turn, and the young girl shakes hands with each of them. It seems she holds his hand a little bit longer when she shakes hands with him, looking straight into his eyes and making him feel so uncomfortable that he has to look away. Realizing that the young girl is perspicacious, friendly, intelligent, witty, and very much bold, he feels a little happy:

– Where did you come from? And how long are you staying?

– We came from Houston. It takes us four hours to drive. My parents usually allow me to visit my grandparents each summer vacation before returning to school. It is so quiet and sad here, there are only vast farms, and I have never wanted to stay for long, but my parents say that we will stay until Sunday before returning!

– How many times have you come here?

– Almost every year, as far as I can remember. So often that I already know every corner in this place.

– Is there anything… “interesting” in here?

– Farms are innumerable, there is nothing but a small brook where you can wash or go fishing, and some other places where you can rent horses for riding!

They do not have time to say some more than the girl adds:

– Do you guys like to go fishing, swim by the brook, and go horse riding?

– Fishing is alright, we like brook washing, but we have never ridden a horse!

– I’d like to do all three because that is the only fun I can find in here.

– Are you planning to do those things this time?

– Of course, my parents plan to do horse riding tomorrow morning, and we can do brook washing anytime we like, it is not very far from here, and fishing also yields a lot of fish. It is possible that someday I will ask my parents to bring you guys to do brook washing, go fishing, and do horse riding. What do you guys think?

This young girl is truly very natural and friendly, who says what she thinks and does what she wants. He has learned from books about the customs, habits, and personalities of the American people, and has studied overseas some years back, yet he can’t help but feel awkward by the young girl’s friendliness, especially in the first meeting. He thinks that had he met her in a previous situation, it would have been more comfortable than the present one!

– Thanks, Deana, let’s wait and see until the weekend!

– What is there to see? We meet on Saturday morning then, alright?

He does not know what to say when his sibling reminds him that it is probably getting late. He looks at the watch, and the girl blurts out:

– Haven’t you guys had dinner? OK, I am going now, see you guys tomorrow to continue listening to you guys’ singing! Hope that you will not sing that homesick song again, only love songs! The young girl winks her eye in departing.

He smiles, lightly squeezes the pretty offering hand, and waves goodbye! He waits until her figure has gone behind the door frame and until after a second hand waving before sitting down at the table with his two siblings. His next-oldest brother says while scooping the rice:

– Death to Fourth Brother, there seems to be a thunderbolt somewhere! He persistently talks all the time and does not let his younger siblings “practice speaking” English!

Having finished his sentence, he and the younger sibling burst out laughing. He brandishes his arm, threatening to strike his younger sibling, and the latter withdraws his head, sticks out his tongue in his clown act.

– Because I was concerned that you guys would tire out your hands so pitifully!

– Gosh! We have been working in an American company already!

– Okay, tomorrow afternoon I will keep quiet so you two can “practice” then! No more requests for assistance, alright?

Finishing the sentence, he pushes lightly at the shoulder of the older of his two siblings. The latter then says:

– Oh my God, he still bullies his brothers. It has only been a few months away from Sister Ngọc Anh, yet he already wants to betray her love! If I can contact her, I will tell her about that!

His smile is extinguished at the mention of that familiar name. He has to try hard to swallow the half-choked chunk of rice inside his throat. The younger sibling also realizes his slip of tongue, so the two of them resume their eating in silence. When the rice bowl is empty, he quietly stands up, walks to the refrigerator, takes the beer to the door, and sits down there. The younger sibling calls out to him:

– Brother Four, I slip my tongue in saying the name, I am sorry!

– You are not at fault. I always think about her. It is just a sudden feeling of sorrow only!

Outside, the night has covered everywhere, and it is immeasurably desolate and deserted. He thinks about Ngọc Anh bitterly, about the person presumably to be married to him. Had the war not climbed up the ladder, they would have been together for a whole life! Had he not been as naïve as a lamb in believing that the whole city of Sàigòn would not have fallen into enemy’s hands so abruptly and suddenly; had he been as bold as some of his friends who had brought their wives and children to the camp at the end time then she would have been with him, sharing the good and the bad together and enduring the difficulties and the being up and down together always, and not being in this lonesomeness! He feels very upset at himself for having been so stupid! He sighs heavily and feels the sorrow rising up high. My dear Ngọc Anh, where are you now, and what are you doing, and are you safe, my dear?

He is so immersed in the longing that he blurts out the vague song verse: “No one’s left, return roads so long, those nights apart, burning wine, I drink all my life, return each good news to the waiting crowd!”

The verse in the song “Phôi Pha” (Fading Away), composed by Trịnh Công Sơn, incidentally clings to his subconsciousness, just waiting for a chance to overwhelm him with its overflowing feelings of self-pity! He does not like the composer Trịnh at all, but he’d rather hates the ignorance and the underhanded disloyalty of this heavenly gifted composer; but there is one thing he cannot deny, that is, that composer Trịnh is really a musical genius! Had the composer Trịnh used his heavenly talents to serve the modest needs of the government, the public servants, the army, and the people of South Vietnam, i.e., the wish of being able to live in prosperity and to breathe the air of real democracy and freedom. Yes! Had he been!!! The more he looks back, the more he realizes how unstable and naïve he has been! Now he is tormented by thinking in circles, the meaningless “had it been”!!!

He continues to sit, thinking deeply in the bottomless sorrow contained in so many burned cigarettes and empty beer bottles. In his mind, he is mumbling the sorrowful lyrics: “Please come back, there’s nothing in life, bright hair will fade, many times, back from night garden, someone’s stealthy steps, like the old spirit’s.”

He has dozed off in the chair at the veranda without knowing, until the time his younger sibling helps carry him inside and into his room. Only then does he start feeling the absorbing coldness and realize that the being soaked from head to toe and inside out! He walks waveringly and fumblingly sings at the same time in a sticky voice that sounds like the voice from a very far away distant realm, “No one’s left, return roads so long, those nights apart, burning wine, I drink all my life, return each good news to the waiting crowd!”

Bài thơ này được đăng vào ngày Sunday, August 22nd, 2021 trong mục Truyện, Vietnamese/English Version.

« NHỚ ƠI LÀ NHỚ

TRANG NHÀ

Chiều Tiễn Biệt »